Ακολουθεί το κείμενο της ραδιοφωνικής μας συνέντευξης με τον Τούρκο δημοσιογράφο, μπλόγκερ, ακαδημαϊκό και ακτιβιστή Gürkan Ozturan. Αυτή η συνέντευξη μεταδόθηκε την εβδομάδα της 22-28 Οκτωβρίου 2015. Μπορείτε να βρείτε και να κατεβάσετε το podcast της συνέντευξης εδώ.

ΜΝ: Μαζί μας σήμερα στην εκπομπή μας είναι ο Gürkan Ozturan, δημοσιογράφος, μπλόγκερ, ακαδημαϊκός και ακτιβιστής από την Τουρκία, ο οποίος θα μας μιλήσει για τις τελευταίες εξελίξεις στην γείτονα χώρα όσον αφορά την τρομοκρατία, την τωρινή πολιτική κατάσταση, το προσφυγικό ζήτημα, τον πόλεμο στη Συρία και άλλα επίκαιρα θέματα. Gürkan, ευχαριστούμε που είσαστε μαζί μας σήμερα.

GO: Εγώ σας ευχαριστώ.

MN: Έχουμε βέβαια πολλά να συζητήσουμε σήμερα, αλλά ας ξεκινήσουμε με την πρόσφατη βομβιστική επίθεση σε μία ειρηνική διαδήλωση σε κεντρική πλατεία της Άγκυρας. Πείτε μας για την διαδήλωση που είχε διοργανωθεί, για το τι έγινε και πως αντέδρασαν οι Τουρκικές αρχές, και για το ποιοι πιστεύετε ότι βρίσκονται πίσω από αυτή την επίθεση.

GO: Αυτή η βομβιστική επίθεση μου θυμίζει άλλες, παρόμοιες επιθέσεις που έχουν συμβεί πριν από εκλογικές αναμετρήσεις στην Τουρκία μέσα στις τελευταίες δεκαετίες. Πάντοτε υπήρχε πολιτική βία μέχρι ένα σημείο, αλλά ποτέ δεν ήταν τόσο έντονη. Εγώ προσωπικά δεν μπορώ να θυμηθώ άλλο περιστατικό που ήταν τόσο αιματηρό, τόσο καταστροφικό και τόσο τραγικό. Θυμάμαι πριν από πέντε χρόνια, περίμενα να επιβιβαστώ σε ένα λεωφορείο όταν το λεωφορείο εξερράγη μπροστά μου. Τότε, όπως και τώρα, ήταν προεκλογική περίοδος. Και πάλι, πριν από 4-5 μήνες στο Ντιγιαρμπακίρ, σημειώθηκε άλλη μία βομβιστική επίθεση σε διαδήλωση του Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών, το κόμμα της κοινοβουλευτικής αριστεράς στην Τουρκία. Τα αριστερά κόμματα στην Τουρκία έχουν χαρακτηριστεί ως απειλή για το κράτος, και συνεπώς πολύ συχνά στοχοποιούνται για βίαιες επιθέσεις.

Από τη μία, θέλω να είμαι ρεαλιστής και να πω ότι δεν με ξάφνιασε η πρόσφατη βομβιστική επίθεση στην Άγκυρα, καθώς εγώ προσωπικά πλέον τα περιμένω όλα από την κυβέρνηση της Τουρκίας, καθώς θα κάνουν ό,τι μπορούν για να διατηρηθούν στην εξουσία με όλα τα μέσα που διαθέτουν. Οπότε δεν θα δίστασαν για να χρησιμοποιήσουν την βία και να τραυματίσουν πολίτες για να παραμείνουν στην εξουσία. Οπότε ναι, από τη μία περίμενα αυτή την επίθεση, αλλά από την άλλη, διατηρούσα την ίσως αφελή ελπίδα ότι η κυβέρνηση δεν θα τολμούσε να κάνει ποτέ κάτι τέτοιο.

Η αλήθεια είναι ότι πιστεύω πως η κυβέρνηση της Τουρκίας σχετίζεται με την βομβιστική επίθεση στην Άγκυρα. Είδαμε τις αντιδράσεις των υπουργών και των υψηλόβαθμων στελεχών της κυβέρνησης της Τουρκίας αμέσως μετά την επίθεση. Η πρώτη αντίδραση τους ήταν να αποδώσουν τις ευθύνες στο Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών, ισχυρίζοντας ότι ήταν μία προβοκατόρικη επίθεση εκ μέρους τους, ένα σενάριο που φυσικά δεν ακούγεται πολύ ρεαλιστικό δεδομένου του γεγονότος ότι η έκρηξη έγινε στην καρδιά του Τουρκικού κράτους, μόλις λίγα χιλιόμετρα από όλες τις κρατικές υπηρεσίες και σε μία από τις κεντρικότερες πλατείες της πρωτεύουσας μας. Ακόμα και οι μέλισσες που πετούν στην Άγκυρα παρακολουθούνται, υπάρχουν κάμερες παντού. Οπότε πως κατάφερε το κόμμα της αντιπολίτευσης να τοποθετήσει με τόση ευκολία δύο βόμβες και να σκοτώσει περισσότερο από 100 ανθρώπους; Δεν θα είχε κανένα νόημα αυτή η κίνηση εκ μέρους τους.

Άλλο ένα σημαντικό στοιχείο όσον αφορά την επίθεση στην Άγκυρα ήταν η αντίδραση της αστυνομίας. Είδαμε ακριβώς την ίδια αντίδραση εκ μέρους τους στις πρόσφατες βομβιστικές επιθέσεις στο Ντιγιαρμπακίρ και στο Σουρούτς. Στην Άγκυρα, όπως και στις προηγούμενες δύο περιπτώσεις που μόλις ανέφερα, η αστυνομία, μετά τις εκρήξεις, άρχισε να επιτίθεται εναντίων στους επιζώντες με λαστιχένιες σφαίρες και με κανόνια νερού. Αυτό ίσως να σας δίνει μία ιδέα για το ποιοι πραγματικά βρίσκονται πίσω από αυτές τις εκρήξεις, μία εκδοχή που φυσικά είναι πολύ δυσάρεστη. Δυστυχώς σκοτώνονται εκατοντάδες άνθρωποι σε τέτοιες διαδηλώσεις, και είναι ξεκάθαρο ότι μιλάμε για πολιτική βία εκ μέρους της κυβέρνησης της Τουρκίας.

ΜΝ: Μετά την επίθεση στην Άγκυρα, ο ηγέτης του Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών, ο Selahattin Demirtaş, έδωσε μία πολύ σημαντική ομιλία όπου ουσιαστικά κατηγόρησε την Τουρκική κυβέρνηση για την βομβιστική επίθεση που σημειώθηκε. Τι ανέφερε στην ομιλία του, και ποια ήταν η αντίδραση του κοινού;

GO: Μίλησε με μεγάλη ειλικρίνεια για 10 λεπτά, μιλώντας από καρδιάς. Μέσα σε αυτό το δεκάλεπτο, εξέφρασε την δική του άποψη για το τι είχε συμβεί, για το γεγονός ότι στοχοποιείται το κόμμα του αλλά και η νεολαία της Τουρκίας, ότι δεν ήταν η πρώτη φορά που είχε γίνει παρόμοια επίθεση σε διαδήλωση, και ότι συνεπώς είναι ξεκάθαρο ποιος ευθύνεται για την επίθεση. Παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση της Τουρκίας έχει τον απόλυτο έλεγχο για το τι συμβαίνει στην χώρα, αρνούνται να αναλάβουν τις ευθύνες τους για την βομβιστική επίθεση. Ο Demirtaş δήλωσε ότι αν ήταν αυτός στην ηγεσία ή αν βρισκόταν σε θέση εξουσίας και είχε συμβεί τέτοια βομβιστική επίθεση, ότι θα είχε παραιτηθεί αμέσως και ότι αυτή θα ήταν η μόνη υπεύθυνη αντίδραση ενός πολιτικού ηγέτη. Δυστυχώς όμως, αυτή η νοοτροπία της παραίτησης δεν υπάρχει στην πολιτική πραγματικότητα της Τουρκίας.

Έτσι λοιπόν, οι υπουργοί της κυβέρνησης, μετά από την αξιολόγηση του συμβάντος, έχουν ισχυριστεί ότι δεν τίθεται πρόβλημα ασφάλειας και ότι το κράτος έχει τον πλήρη έλεγχο της κατάστασης στην Τουρκία. Απαντώντας, ο Demirtaş έχει αναρωτηθεί δημοσίως, αν όντως το κράτος έχει τον πλήρη έλεγχο της κατάστασης, τότε πως εκτοξεύθηκαν δύο βόμβες στην ίδια πλατεία; Και αν πάλι το κράτος δεν έχει τον πλήρη έλεγχο της κατάστασης, γιατί δεν έχει παραιτηθεί κανείς; Έθεσε αυτά τα ερωτήματα, που είναι τα ίδια ερωτήματα που ακούγονται στην κοινωνία, αλλά όσον αφορά τα μέσα ενημέρωσης, η πλειοψηφία τους βρίσκεται υπό κρατικό έλεγχο και έχουν αλλοιώσει τις δηλώσεις του Demirtaş. Τα μέσα ενημέρωσης εξακολουθούν να χρησιμοποιούν παλαιότερα πλάνα του Demirtaş που τον δείχνουν χαμογελαστό, παρουσιάζοντας αυτά τα πλάνα σαν να είναι τωρινά για να φαίνεται ότι χαίρεται για την βομβιστική επίθεση και συνεπώς για να αλλοιώσουν τον λόγο του. Οπότε βλέπουμε την συνεχή διάδοση κυβερνητικής προπαγάνδας όσον αφορά τις επιθέσεις.

Πριν από τις προηγούμενες εθνικές εκλογές σημειώθηκε, όπως και πρόσφατα στην Άγκυρα, έκρηξη σε άλλη μία διαδήλωση του Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών που διοργανώθηκε στο Ντιγιαρμπακίρ. Τότε, οι ευθύνες για την επίθεση είχαν αποδοθεί στον λεγόμενο Ισλαμικό Στρατό. Όταν σημειώθηκε η έκρηξη τότε, οι αστυνομικοί άρχισαν να γελάνε στους διαδηλωτές και μετά τους επιτέθηκαν με λαστιχένιες σφαίρες και με κανόνια νερού. Αυτό έχει μεγάλη σημασία. Από τότε έχουν ακολουθήσει πολλές αντιπολεμικές διαδηλώσεις, διαδηλώσεις κατά του πολέμου στη Συρία και κατά των βομβιστικών επιθέσεων. Οι διαδηλωτές έχουν ένα πολύ απλό μήνυμα: θέλουν ειρήνη πάση θυσία. Και αντί να γίνει αυτό, ακολούθησε άλλη μία επίθεση.

Αν θυμόσαστε την αντίσταση στο Κομπάνι, υπήρχαν τότε ακτιβιστές από όλη την Τουρκία που ήταν έτοιμοι να ταξιδέψουν στο Κομπάνι και να μεταφέρουν παιχνίδια στα παιδιά της περιοχής. Ο τόπος συνάντησης τους ήταν η πόλη του Σουρούτς και δυστυχώς εκεί σημειώθηκε βομβιστική επίθεση όπου τουλάχιστον 35 συναγωνιστές σκοτώθηκαν. Για άλλη μία φορά, μετά την έκρηξη, οι αστυνομικοί που ήταν στο σημείο της επίθεσης άρχισαν να γελάνε στα θύματα της βομβιστικής έκρηξης. Μετά από αυτό το γεγονός, έχει σημειωθεί κατακόρυφη αύξηση στην πολιτική βία, με την έννοια ότι πιέζει όλο και περισσότερο η κυβέρνηση της Τουρκίας, θεωρώντας ότι το αριστερό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών και το πλήθος των διαδηλωτών της αντιπολίτευσης αποτελούν ισχυρή απειλή στην σταθερότητα της κυβέρνησης. Ως αποτέλεσμα, έχουμε δει ακόμα περισσότερη βία, αύξηση της ακροδεξιάς ρητορικής και την δραστηριότητα ακροδεξιών συμμοριών στους δρόμους. Στις αρχές Σεπτεμβρίου, αυτές οι συμμορίες ανέλαβαν δράση σε πολλές περιοχές της Τουρκίας, σκοτώνοντας δεκάδες άτομα. Σε πολλά σημεία της Τουρκίας αυτές οι συμμορίες κατέφθασαν με λεωφορεία, ανεβάζοντας σημαίες και επιτίθοντας κατά απλών ανθρώπων. Και αυτή η αυξανόμενη βία έχει σημειωθεί την ίδια στιγμή που ο κόσμος που συγκεντρώνεται στις αντιπολεμικές διαδηλώσεις επίσης αυξάνεται, γεγονός που σημαίνει πως όλο και περισσότεροι άνθρωποι πλέον βρίσκονται σε κίνδυνο να γίνουν στόχος μίας μελλοντικής επίθεσης.

Δυστυχώς, όπως σας είπα νωρίτερα, διατηρούσα την ελπίδα πως κάτι τέτοιο δεν θα συνέβαινε, αλλά από την άλλη, δεν με ξάφνιασε το γεγονός ότι η κυβέρνηση της Τουρκίας θα τα έκανε αυτά, γνωρίζοντας πόσο θέλουν να παρουσιάσουν κάποιες συγκεκριμένες ομάδες ως υπεύθυνες για αυτές τις επιθέσεις. Είναι προφανές ότι υπάρχει πρόβλημα ασφάλειας στην Τουρκία, ή μάλλον, πρόβλημα όσον αφορά στην αντιμετώπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την Τουρκική κυβέρνηση.

ΜΝ: Είμαστε στον αέρα με τον Τούρκο δημοσιογράφο, ακαδημαϊκό και ακτιβιστή Gurkan Ozturan εδώ στο Διάλογος Radio, και Gurkan, Νωρίτερα αναφέρατε τον ρόλο των μέσων ενημέρωσης στην Τουρκία, και μετά από τις πιο πρόσφατες επιθέσεις, η κυβέρνηση της Τουρκίας απαγόρευσε την μετάδοση πλάνων και ειδήσεων για την επίθεση, τόσο από τα μέσα ενημέρωσης, όσο και στο διαδίκτυο. Πείτε μας για την στάση της κυβέρνησης του Ερντογάν απέναντι από τα μέσα ενημέρωσης και κυρίως απέναντι στα κοινωνικά μέσα του διαδικτύου.

GO: Τα κοινωνικά μέσα επικοινωνίας του διαδικτύου έχουν χαρακτηριστεί παλαιότερα από τον “αξιότιμο” κύριο Ερντογάν ως “απειλή προς την κοινωνία”. Πάντα στοχοποιούσε το διαδίκτυο ακριβώς επειδή δεν μπορεί να ελεγχθεί. Από την άλλη, τα μέσα ενημέρωσης βρίσκονται υπό τον σχεδόν πλήρη έλεγχο της κυβέρνησης. Πολύ λίγα μέσα ενημέρωσης μπορούν και τολμούν να γράψουν κάτι που δεν εξυπηρετεί την πολιτική της κυβέρνησης. Αλλά όταν το κάνουν αυτό, έχουν να αντιμετωπίσουν στη συνέχεια την επιβολή μεγάλων φορολογικών προστίμων, απειλές ή ακόμη και βία. Υπάρχει ένα σύστημα “διαπίστευσης” για τα μέσα ενημέρωσης στην Τουρκία, και παρόλο που υπάρχουν τέτοια συστήματα σε όλο τον κόσμο, στην Τουρκία ουσιαστικά χρησιμοποιείτε με σκοπό την λογοκρισία. Κάποια συγκεκριμένα μέσα ενημέρωσης δεν καλούνται σε καμία κυβερνητική εκδήλωση, δεν επιτρέπεται να γράψουν για συγκεκριμένα θέματα, ενώ μετά την πιο πρόσφατη επίθεση στην Άγκυρα, ακολούθησε καθολικό απαγορευτικό όσον αφορά την κάλυψη του συμβάντος από τα μέσα ενημέρωσης. Αυτό το απαγορευτικό καλύπτει τόσο τα συμβατικά μέσα ενημέρωσης, όσο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Για να καταλάβετε, μιλάμε για την πιο φονική βομβιστική επίθεση στην ιστορία της Τουρκίας, ανεξαρτήτως από ποίος ευθύνεται για αυτήν. Και η αντίδραση της κυβέρνησης είναι να εφαρμόσει απαγορευτικό στα μέσα ενημέρωσης.

Κάτι που κυκλοφορεί αυτές τις μέρες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στη Τουρκία είναι ένα διαδικτυακό μιμίδιο που λέει ότι έχουν γίνει έξι δολοφονικές επιθέσεις στην Τουρκία και έξι φορές έχει επιβληθεί απαγορευτικό κάλυψης στα μέσα ενημέρωσης και έξι φορές δεν έχει παραιτηθεί κανένα κυβερνητικό στέλεχος, ενώ κανένας δεν έχει αναλάβει την ευθύνη για αυτές τις επιθέσεις. Οπότε είναι αναμενόμενο να αισθάνονται οι πολίτες της Τουρκίας ότι είναι αναλώσιμοι.

Πρόσφατα κυκλοφορούσε στο διαδίκτυο άλλο ένα σοκαριστικό βίντεο που έδειχνε το πτώμα ενός νεαρού άνδρα να σύρεται στους δρόμους. Έχει ξεκινήσει έρευνα για αυτό το θέμα, ενώ για άλλη μία φορά έχει επιβληθεί απαγορευτικό, μη επιτρέποντας την μετάδοση αυτού του βίντεο από τα μέσα ενημέρωσης ή μέσω διαδικτύου. Αλλά αυτή η έρευνα που έχει ξεκινήσει δεν αφορά την αναζήτηση των υπευθύνων για το θάνατο και τον διασυρμό του πτώματος στους δρόμους. Αντιθέτως, η έρευνα που διεξάγεται αφορά την αναζήτηση των ατόμων που γύρισαν αυτό το βίντεο και το δημοσίευσαν στο διαδίκτυο. Οπότε τα άτομα που γύρισαν αυτό το βίντεο και που το ανέβασαν στο διαδίκτυο είναι αυτοί που τώρα αναζητούνται και όχι τα άτομα που σκότωσαν και βασάνισαν αυτό τον άνδρα. Ασφαλώς μπορούμε να πούμε ότι η γενικότερη αντίδραση της κυβέρνησης προς τα μέσα ενημέρωσης και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι μία αντίδραση προπαγάνδας και λογοκρισίας.

ΜΝ: Είμαστε στον αέρα με τον Τούρκο δημοσιογράφο, ακαδημαϊκό και ακτιβιστή Gurkan Ozturan εδώ στο Διάλογος Radio, και Gurkan, Είχατε πάρει μέρος στις μεγάλες διαδηλώσεις της πλατείας Τακσίμ το 2013. Αυτές οι διαδηλώσεις ακούστηκαν παγκοσμίως και οι αντιδράσεις της κυβέρνησης της Τουρκίας ήταν ιδιαίτερα σκληρές και βίαιες. Αυτές οι διαδηλώσεις ξεκίνησαν με αφορμή τα σχέδια καταστροφής του πάρκου Γκεζί στην Κωνσταντινούπολη για να αντικατασταθεί από εμπορικό κέντρο, αλλά ήταν ξεκάθαρο ότι οι διαδηλώσεις αφορούσαν επίσης άλλα, βαθύτερα ζητήματα πέραν της κατεδάφισης του πάρκου. Πείτε μας για το τι έγινε το 2013 και για την αντίδραση των κρατικών αρχών.

GO: Υπάρχει στον χώρο της πολιτικής θεωρίας μία φράση από τον επιστήμονα Τζόσεφ Ραζ, που κάποτε είχε γράψει ότι αν πιέσεις τον λαό σε υπερβολικό βαθμό και χωρίς αφορμή, θα έρθει η μέρα που ο λαός θα αντιδράσει, ακόμα και για το χρώμα των πλακών του πεζοδρομίου. Ουσιαστικά αυτό έχει συμβεί στην Τουρκία. Οι πολίτες της Τουρκίας έχουν καταπιεστεί από όλες τις πλευρές και σε όλα τα επίπεδα, και εκεί που ξεχείλισε εν τέλει το ποτήρι πραγματικά ήταν η ανακοίνωση των σχεδίων καταστροφής του πάρκου Γκεζί. Μέχρι εκείνη τη στιγμή είχαν υπάρξει κατά καιρούς μικρής κλίμακας αντιδράσεις για διάφορα θέματα αλλά δεν είχαν ενωθεί ποτέ οι διάφορες κοινωνικές δυνάμεις. Μόνο με την ανακοίνωση των σχεδίων για την κατεδάφιση του πάρκου Γκεζί υπήρχε συσπείρωση αυτών των δυνάμεων. Πιστεύω ότι αυτό έγινε επειδή ήταν ένα θέμα που δεν είχε κομματικό χρωματισμό, ήταν ουδέτερο, και συνεπώς για πρώτη φορά στην ιστορία της Τουρκίας, οι πολίτες ξεσηκώθηκαν για ένα θέμα χωρίς να περιμένουν κάποιο ηγέτη να αναλάβει την πρωτοβουλία.

Οι διαδηλώσεις του Πάρκου Γκεζί ήταν το αποτέλεσμα της απόφασης εκατομμυρίων ανθρώπων να πάρουν το μέλλον τους στα χέρια τους, και σε αντίθεση με το παρελθόν, δεν υπήρχαν πολιτικοί ηγέτες για να καθοδηγήσουν τους ανθρώπους ή να βάζουν λόγια μέσα στα στόματα τους. Οι πολίτες για πρώτη φορά δήλωσαν με τόσο δημόσιο τρόπο ότι είναι αποφασισμένοι να πάρουν τις τύχες τους και τις ζωές τους στα χέρια τους. Σας θυμίζω πως στους δύο μήνες πριν από τις διαδηλώσεις αυτές, η κυβέρνηση της Τουρκίας είχε περάσει νόμους για την απαγόρευση του ποτού, για τα ανύπαντρα ζευγάρια που συζούσαν, και άλλους νόμους που αφορούσαν την καθημερινή ζωή των πολιτών. Υπήρχε άνευ προηγουμένου κρατική παρέμβαση στην ιδιωτική ζωή των πολιτών και ήταν αναμενόμενο πως θα υπήρχε αντίδραση. Στη συνέχεια, σε συνδυασμό με την αστυνομική βία και καταστολή που ακολούθησε, οι διαδηλώσεις εκτοξεύθηκαν.

ΜΝ: Η Τουρκία, υπό την ηγεσία της κυβέρνησης Ερντογάν, έχει παρουσιαστεί πολύ συχνά από τα ξένα μέσα ενημέρωσης ως οικονομικό “success story” και ως περιφερειακή οικονομική δύναμη που αποτελεί μοντέλο για τη Μέση Ανατολή. Αυτοί οι ισχυρισμοί έχουν σχέση με την πραγματικότητα για τους πολίτες της Τουρκίας;

GO: Η αλήθεια είναι ότι σε αυτό το θέμα η κυβέρνηση Ερντογάν δεν ήταν τελείως κακή. Στα πρώτα 5-6 χρόνια αυτής της κυβέρνησης είχαμε οικονομική ανάπτυξη, και με αφορμή αυτή την ανάπτυξη, η κατάσταση στην αγορά είναι κάπως καλύτερη και πιο ανταγωνιστική σε σχέση με τις δεκαετίες του ’90, του ’80 ή του ’70. Σίγουρα υπάρχει μεγαλύτερο ρίσκο στην αγορά της Τουρκίας αλλά υπάρχουν και περισσότερες ευκαιρίες πλέον. Αυτό που έχει σημασία είναι όμως είναι το γεγονός ότι οι πολίτες πλέον έχουν την δυνατότητα να διεκδικήσουν τα δικαιώματα τους εν μέρει εξαιτίας της οικονομικής ανάπτυξης που υπήρχε. Επειδή οι πολίτες αισθάνονται ότι έχουν μία οικονομική ασφάλεια, αισθάνονται πλέον ότι μπορούν να αντιδράσουν στην κυβέρνηση.

Για να υπάρξει ειρηνική πρόοδος στην χώρα, απαιτούνται δύο προϋποθέσεις: ότι δεν θα υπάρξει παρέμβαση στις προσωπικές ζωές των πολιτών, και ότι θα υπάρξει οικονομική ανάπτυξη χωρίς κρατική ανάμειξη. Αυτό όμως δεν συμβαίνει τα τελευταία δύο χρόνια. Ξεκινώντας με τις διαδηλώσεις στη πλατεία Τακσίμ, έχει υπάρξει όλο και περισσότερο κυβερνητική παρέμβαση στην οικονομία, και συνεχώς αυξάνεται αυτή η παρέμβαση. Εξαιτίας αυτού, το μέλλον πλέον δεν μοιάζει να είναι πολύ λαμπρό. Ωστόσο, εξαιτίας της συνολικής οικονομικής προόδου των τελευταίων 12-13 χρόνων, οι πολίτες, μέχρι ένα σημείο, έχουν αυξήσει την κοινωνική επιρροή τους. Και όποιος αισθάνεται ότι βρίσκεται σε οικονομικά ασφαλή θέση αισθάνεται και την απαιτούμενη άνεση να διεκδικήσει περισσότερα δικαιώματα. Αυτό ακριβώς έχει συμβεί, και δυστυχώς η κυβέρνηση σε αυτό το θέμα έχει αποτύχει, μην έχοντας ακούσει τις απαιτήσεις των πολιτών.

ΜΝ: Είμαστε στον αέρα με τον Τούρκο δημοσιογράφο, ακαδημαϊκό και ακτιβιστή Gurkan Ozturan εδώ στο Διάλογος Radio, και Gurkan, Ας μιλήσουμε τώρα για την κατάσταση στη Συρία. Πως έχει αντιδράσει η Τουρκία και ο Τουρκικός στρατός στον πόλεμο που διεξάγεται στην περιοχή, αλλά και στην πρόσφατη ανάμειξη της Ρωσίας;

GO: Προσωπικά, δεν μπορώ να πω πολλά για το τι γίνεται με το θέμα της Συρίας σε αυτό το επίπεδο, καθώς δεν κυκλοφορούν πολλές πληροφορίες γι’ αυτό αλλά και για την ανάμειξη της Ρωσίας. Μπορώ να σας πω όμως ότι πολλοί Τούρκοι ειρωνεύονται την στάση της κυβέρνησης προς το ζήτημα της Συρίας. Είναι γνωστό ότι η κυβέρνηση της Τουρκίας εμπλέκεται στην όλη κατάσταση, και ότι κάποιες ομάδες ανταρτών της al-Nusra, του Ελεύθερου Συριακού Στρατού και άλλων ομάδων Τζιχαντιστών έχουν εκπαιδευτεί στην Τουρκία. Έχουν υπάρξει πολλές αντιδράσεις από τον λαό της Τουρκίας, αλλά υπάρχουν και φόβοι για το τι θα ακολουθήσει μετά την ανάμειξη της Ρωσίας, όταν ξεκίνησε να πετάει πάνω από την Τουρκία και να βομβαρδίζει τους Σύριους αντάρτες. Η κυβέρνηση της Τουρκίας πρόσφατα ανακοίνωσε πως αυτή η κίνηση της Ρωσίας μπορεί να βλάψει τις οικονομικές σχέσεις των δύο χωρών, ότι η φιλία των δύο χωρών μπορεί να χαλάσει. Αλλά αυτή που θα βγει ηττημένη αν συμβεί αυτό θα είναι η ίδια η Τουρκία, καθώς η Τουρκία είναι αυτή που αγοράζει πετρέλαιο και φυσικό αέριο από τη Ρωσία, που εξάγει φρούτα, λαχανικά και κλωστοϋφαντουργικά είδη προς τη Ρωσία, ενώ η Τουρκία είναι από τους κυριότερους προορισμούς για τους Ρώσους τουρίστες. Υπάρχουν πάρα πολλές οικονομικές συναλλαγές ανάμεσα στην Τουρκία και στη Ρωσία, και αν μειωθούν αυτές οι συναλλαγές αυτό θα είναι εις βάρος της Τουρκίας.

ΜΝ: Η κυβέρνηση της Τουρκίας, με αφορμή τις εξελίξεις στη Συρία και στη Μέση Ανατολή, πως αντιμετωπίζει πλέον τους Κούρδους και το Κουρδικό ζήτημα;

GO: Όπως ανέφερα και νωρίτερα, είχε ακουστεί ότι ο Ισλαμικός Στρατός ανέλαβε την ευθύνη για την βομβιστική επίθεση στη πόλη Σουρούτς. Μετά από αυτό, η κυβέρνηση της Τουρκίας ανακοίνωσε ότι θα ξεκινήσει στρατιωτικές επιθέσεις κατά του Ισλαμικού Στρατού. Αλλά αυτό που έχει γίνει τους τελευταίους τέσσερις μήνες είναι μία σειρά από βομβαρδισμούς, εισβολές σε σπίτια, και συλλήψεις χιλιάδων Κούρδων. Οι Κούρδοι έχουν στοχοποιηθεί παρά το γεγονός ότι οι ίδιοι είναι θύματα αυτών των επιθέσεων. Η κυβέρνηση έχει αποδώσει τις ευθύνες για πολλές επιθέσεις στους Κούρδους και έχει ξεκινήσει εκ νέου την λεγόμενη “χαμηλής κλίμακας” ένοπλη σύγκρουση εναντίων του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν. Έχει εφαρμοστεί στρατιωτικός νόμος και απαγόρευση κυκλοφορίας σε Κουρδικές πόλεις για διαστήματα που φτάνουν ακόμα και οκτώ ημέρες, και απαγορεύσεις κυκλοφορίας σε 24ωρη βάση σε πόλεις όπου δεν υπάρχουν πλέον τρόφιμα, νερό, και ηλεκτροδότηση. Ουσιαστικά αυτές οι περιοχές βρίσκονται σε κατάσταση πολιορκίας.

ΜΝ: Η αιματηρή κατάσταση στη Συρία και σε άλλες περιοχές της Μέσης Ανατολής έχει δημιουργήσει ένα τεράστιο προσφυγικό κύμα, με πολλούς από αυτούς τους πρόσφυγες να πηγαίνουν στη Τουρκία και στη συνέχεια να οδεύουν προς την Ελλάδα και την υπόλοιπη Ευρώπη. Πως καταφέρνουν αυτοί οι πρόσφυγες να διασχίσουν την Τουρκία και να καταφτάσουν στην Ευρώπη, και τι γίνεται και τι ακούγεται για αυτό το ζήτημα στην Τουρκία;

GO: Με βάση το Καταστατικό του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, η Τουρκία έχει ανοίξει τα σύνορα της στους πρόσφυγες. Όμως, έχουν προκύψει διάφορα προβλήματα όσον αφορά την τεκμηρίωση των προσφύγων που εισέρχονται στην Τουρκία γιατί σε πολλές περιπτώσεις μπήκαν στην χώρα χωρίς να έχουν χαρτιά, ενώ δεν υπάρχουν οι κατάλληλοι μηχανισμοί που θα μπορούσαν να εξυπηρετήσουν ένα τόσο μεγάλο αριθμό προσφύγων.

Υπάρχουν πλέον περισσότερο από δύο εκατομμύρια πρόσφυγες στην Τουρκία, και αυτός ο αριθμός αυξάνεται ακόμα περισσότερο από τις γεννήσεις. Οι δυνατότητες της Τουρκίας να φιλοξενήσει ένα τόσο μεγάλο αριθμό προσφύγων είναι πολύ περιορισμένες. Ο προϋπολογισμός της Τουρκίας δεν μπορεί να το αντέξει αυτό προφανώς, και δεν υπάρχουν οι κατάλληλες υποδομές που μπορούν να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες των προσφύγων. Χρειάζονται σχολεία, νοσοκομεία, και κάποιες βασικές υπηρεσίες για αυτούς τους πρόσφυγες. Οι περισσότεροι έχουν μπει από τα σύνορα της νοτιοανατολικής Τουρκίας αλλά πλέον οι περισσότεροι οδεύουν προς τα δυτικά. Είναι όμως δύσκολο να περάσουν στην Ελλάδα και την Βουλγαρία μέσω του Έβρου, καθώς η Ελλάδα και η Βουλγαρία έχουν χτίσει τοίχο στα σύνορα με την Τουρκία. Οπότε οι περισσότεροι πρόσφυγες μπαίνουν σε καράβια από τα Τουρκικά παράλια του Αιγαίου ή της Μαύρης Θάλασσας, κάτι που όπως καταλαβαίνεται είναι πολύ επικίνδυνο, ιδίως αυτή την εποχή.

Ακόμα και οι πρόσφυγες που παραμένουν στην Τουρκία έχουν να αντιμετωπίσουν εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες. Μπορώ μάλιστα να σας πω ότι εμφανίζονται ακόμα και περιπτώσεις σύγχρονης σκλαβιάς. Υπάρχουν πολλοί εργοδότες που προσφέρουν φαγητό και στέγη στους πρόσφυγες ως αντάλλαγμα για εργασία, και αυτό είναι ένα ιδιαίτερα ανησυχητικό γεγονός. Αλλά πρέπει να σας πω ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει επιτρέψει μία πιο ειρηνική λύση αυτού του θέματος και ότι η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι αυτή που έχει αφήσει αυτή την κατάσταση να φτάσει μέχρι αυτό το σημείο, μη προσφέροντας βοήθεια στην Τουρκία, στην Ελλάδα, και στην Ιταλία. Οι χώρες που βρίσκονται στα σύνορα της Ευρώπης έχουν να αντιμετωπίσουν όλη αυτή τη κρίση τη στιγμή που άλλες χώρες λένε ότι ίσως να μπορέσουν να βοηθήσουν μελλοντικά, φιλοξενώντας μερικούς χιλιάδες πρόσφυγες. Ίσως θα ακούσατε τις δηλώσεις της κυβέρνησης της Πολωνίας όπου ισχυρίστηκαν ότι αν δεχτούν 2.000 πρόσφυγες ότι θα διακινδυνέψει η εθνική πολιτισμική ταυτότητα της Πολωνίας. Τι να πούμε εμείς στην Τουρκία όμως όπου έχουμε ήδη δύο εκατομμύρια. Θα έπρεπε ήδη να είχε καταστραφεί ο πολιτισμός μας. Αυτή η κατάσταση πραγματικά δημιουργεί πολλές ανησυχίες.

ΜΝ: Λοιπόν Gürkan, σας ευχαριστούμε πολύ που πήρατε το χρόνο να μας μιλήσετε σήμερα για αυτά τα τόσο σημαντικά ζητήματα που αφορούν την Τουρκία και όλη την ευρύτερη περιοχή.

GO: Και εγώ σας ευχαριστώ. Πριν κλείσω, θα ήθελα να μεταφέρω στους ακροατές σας ένα δίστιχο από ένα ποίημα που πρόσφατα μεταφράσαμε από τον ποιητή Σαγίτ Φαγίκ Αμπασίγανικ. Συμμετέχω σε μία ενεργή ομάδα ποιητών και αποφασίσαμε να μεταφράσουμε αυτό το ποίημα ως μία ένδειξη ελπίδας για την ανθρωπότητα, οπότε θα ήθελα να σας μεταφέρω αυτό το απόσπασμα:

Η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο. Θα ξεκινήσει όταν αγαπήσουμε κάποιον.

Ελπίζω ότι η ανθρωπότητα θα βρει ελπίδα αγαπώντας κάποιον κάποια στιγμή. Σας ευχαριστώ και πάλι.

ΜΝ: Και εμείς σας ευχαριστούμε.

Ζητούμε συγνώμη για τυχόν λάθη που έγιναν κατά τη διάρκεια απομαγνητοφώνησης της συνέντευξης.