Ακολουθεί το κείμενο της ραδιοφωνικής μας συνέντευξης με τον John Hilary της οργάνωσης War on Want, ο οποίος μας μίλησε για την προτεινόμενη συμφωνία TTIP. Αυτή η συνέντευξη μεταδόθηκε την εβδομάδα της 5-11 Μαρτίου 2015. Μπορείτε να βρείτε και να κατεβάσετε το podcast της συνέντευξης εδώ.
ΜΝ: Μαζί μας σήμερα εδώ στο Διάλογος Radio για την συνέντευξη της εβδομάδας για να μας μιλήσει για την υπό συζήτηση Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων, ή TTIP, είναι ο John Hilary, ο εκτελεστικός διευθυντής της οργάνωσης War on Want, που έχει έδρα το Λονδίνο και που δραστηριοποιείται στην καταπολέμηση της φτώχειας και την ενημέρωση του κοινού για την Ευρωατλαντική Συμφωνία και άλλες παρόμοιες συμφωνίες. Κύριε Hilary, ευχαριστώ που βρίσκεστε μαζί μας σήμερα.
JH: Εγώ σας ευχαριστώ.
MN: Πριν μπούμε σε λεπτομέρειες, πολλοί ακροατές μας ενδεχομένως δεν θα γνωρίζουν για την υπό συζήτηση Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων, γνωστή και ως Ευρωατλαντική Συμφωνία, ή μπορεί να μην γνωρίζουν πολλές λεπτομέρειες για αυτήν. Μπορείτε να μας κάνετε μία σύντομη εισαγωγή για αυτή την υπό συζήτηση συμφωνία και τι αφορά;
JH: Βεβαίως. Μιλάμε για μία μεγάλη συνθήκη που αφορά το εμπόριο και τις επενδύσεις και για την οποία βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε διαπραγματεύσεις η Ευρωπαϊκή Ένωση και η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών. Η Κομισιόν εκπροσωπεί όλους τους πολίτες της Ευρώπης σε αυτές τις διαπραγματεύσεις, καθώς όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως η Βρετανία, η Γερμανία, η Ελλάδα, ή η Γαλλία, δεν διατηρούν πλέον δική τους αυτόνομη εμπορική πολιτική. Όλα γίνονται μέσω της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι διαπραγματεύσεις ξεκίνησαν το 2013 με στόχο να ολοκληρωθούν έως το τέλος του 2015, πριν την έναρξη της προεκλογικής περιόδου στις Ηνωμένες Πολιτείες. Υποτίθεται πως αυτές οι διαπραγματεύσεις θα οδηγήσουν σε μία συμφωνία που θα ενισχύσει τις οικονομίες της Ευρώπης και των Ηνωμένων Πολιτειών για να μπορέσουν να ξεπεράσουν την ύφεση που βιώνουν, και ταυτοχρόνως, αυτή η συμφωνία θα συμβάλλει στην απομόνωση χωρών όπως Ρωσία, Βραζιλία, Ινδία, και Κίνα, οπότε καταλαβαίνουμε ότι μιλάμε για μία συμφωνία που θα έχει και αμυντικό, γεωπολιτικό χαρακτήρα.
Αυτό που λένε στους πολίτες της Ευρώπης είναι ότι αυτή η συμφωνία θα φέρει οικονομική ανάπτυξη και θα προωθήσει την απασχόληση. Εδώ ακριβώς βρίσκεται το πρόβλημα, καθώς αυτό που φαίνεται ξεκάθαρα πλέον είναι ότι δεν θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας. Μάλιστα, αυτή η συμφωνία ενδέχεται να οδηγήσει τουλάχιστον ένα εκατομμύριο άτομα στην ανεργία.
ΜΝ: Αναφέρατε ότι οι διαπραγματεύσεις για την Διατλαντική Εταιρική Σχέση Eμπορίου και Επενδύσεων ξεκίνησαν το 2013, αλλά από ό,τι καταλαβαίνω, δεν είναι η πρώτη φορά που μία τέτοια συμφωνία προτείνεται, ότι αυτές οι προσπάθειες ξεκίνησαν μέσα στην δεκαετία του 1990. Ισχύει αυτό;
JH: Όντως ισχύει. Το 1995 συστάθηκε μία ομάδα που ονομάζονταν Διατλαντικός Επιχειρηματικός Διάλογος, και απαρτιζόταν από εκπροσώπους μεγάλων εταιρειών από την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, με στόχο τη δημιουργία μίας τελωνειακής ένωσης που θα επέτρεπε το εμπόριο και τις επενδύσεις χωρίς κανένα περιορισμό για τα κέρδη τους. Το επιχείρησαν αυτό αρχικά μέσω του ΟΟΣΑ, στα πλαίσια της Πολυμερείς Συμφωνίας Επενδύσεων. Όμως, υπήρχε μεγάλη παγκόσμια αντίσταση κατά αυτής της συμφωνίας, και εν τέλει κατέρρευσε το 1998. Στη συνέχεια, το επιχείρησαν ξανά, αυτή τη φορά μέσω του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, υπήρχαν έντονες αντιδράσεις για άλλη μία φορά, και κατέρρευσε αυτή η συμφωνία το 2004. Οπότε έχουμε αντίδρασει κατά αυτής της συμφωνίας στο παρελθόν και με επιτυχία. Γι’ αυτό είμαστε πεπεισμένοι ότι και αυτή τη φορά θα νικήσουμε.
ΜΝ: Είμαστε στον αέρα με τον John Hilary εδώ στο Διάλογος Radio για την συνέντευξη της εβδομάδας και την συζήτηση μας για την Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων. Ένα από τα χαρακτηριστικά αυτής της προτεινόμενης συμφωνίας είναι η μυστικότητα της. Μάλιστα, από ότι καταλαβαίνω, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν δημοσίευσε έγγραφα που αφορούσαν τις διαπραγματεύσεις αυτής της συμφωνίας μέχρι την ημέρα των τρομοκρατικών επιθέσεων στο Παρίσι στις αρχές Ιανουαρίου. Επίσης, έχει ακουστεί ότι μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που έχουν παρακολουθήσει τις διαπραγματεύσεις έχουν αναγκαστεί να διατηρούν και αυτοί απόλυτη σιγή όσον αφορά το περιεχόμενο των διαπραγματεύσεων. Αληθεύει αυτό;
JH: Αυτό ακριβώς γίνεται, και η μυστικότητα που υπάρχει γύρω από αυτές τις διαπραγματεύσεις σημαίνει πως οι περισσότεροι απλοί πολίτες στην Ευρώπη αλλά και πολλά μέλη εθνικών κοινοβουλίων δεν έχουν καμία εικόνα για το τι πραγματικά συμβαίνει. Η Κομισιόν μάλιστα έχει εφαρμόσει από το ξεκίνημα των διαπραγματεύσεων 30ετη απαγόρευση στην δημόσια πρόσβαση όλων των σημαντικών εγγράφων που αφορούν την Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων. Όπως είπατε, τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στους οποίους έχει δοθεί πρόσβαση στις ειδικές αίθουσες όπου μπορούν να διαβάσουν μερικά από τα έγγραφα που αφορούν τις διαπραγματεύσεις έχουν αναγκαστεί να υπογράψουν συμφωνίες όπου υπόσχονται ότι θα διατηρήσουν απόλυτη σιγή και δεν θα διαρρεύσουν προς τα έξω καμία πληροφορία από ότι διάβασαν μέσα σε εκείνη την αίθουσα. Μιλάμε για μία κατάσταση που θυμίζει την Σοβιετική Ένωση υπό το καθεστώς του Στάλιν, όπου υπάρχουν έγγραφα που περιέχουν μυστικές σημάνσεις που επιτρέπουν τον εντοπισμό της πηγής διάρρευσης κάποιας συγκεκριμένης πληροφορίας. Αυτές οι διαπραγματεύσεις είναι απόλυτα αδιαφανής και αντιδημοκρατικές και μειώνουν την όποια αξιοπιστία διατηρεί ακόμα η ίδια η Κομισιόν.
ΜΝ: Ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα κομμάτια αυτής της προτεινόμενης συμφωνίας είναι το σύστημα Επίλυσης Διαφορών Επενδυτή-Κράτους, που από ότι διαβάζω, θα επιτρέπει στις πολυεθνικές εταιρίες να αμφισβητούν, σε ειδικά δικαστήρια, τις δημοκρατικές αποφάσεις κυρίαρχων κρατών σε περίπτωση που αυτές οι αποφάσεις και αυτοί οι νόμοι μειώνουν τα κέρδη αυτών των εταιρειών. Μάλιστα, έχουμε δει παρόμοια παραδείγματα αυτού του συστήματος σε εξέλιξη σε πολλές περιοχές του κόσμου όπου ήδη εφαρμόζονται παρόμοιες συνθήκες. Μπορείτε να μας διευκρινίσετε κάποια από αυτά τα παραδείγματα και τι θα σημαίνει αυτή η συμφωνία όσον αφορά την δυνατότητα των κυρίαρχων κρατών και κυβερνήσεων να επιβλέπουν αυτές τις εταιρίες;
JH: Ναι, όντως αυτό είναι ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα κομμάτια αυτής της συμφωνίας, το γεγονός δηλαδή ότι το υπερεθνικό κεφάλαιο και οι πολυεθνικές εταιρίες θα έχουν νομική υπόσταση ισοδύναμη με εκείνη ενός έθνους-κράτους, και ότι θα έχουν το δικαίωμα να καταθέτουν αγωγές κατά κυρίαρχων κρατών σε ειδικά δικαστήρια, δηλαδή σε διεθνή διαιτητικά δικαστήρια. Μιλάμε για ένα παράλληλο δικαστικό σύστημα που θα λειτουργεί αποκλειστικά για λογαριασμό των εταιρειών. Αυτό σημαίνει ότι για πρώτη φορά, μία εταιρεία από τις Ηνωμένες Πολιτείες θα έχει την δυνατότητα να ασκήσει αγωγή κατά κάποιου Ευρωπαϊκού κράτους σε περίπτωση που πιστεύει ότι τα μελλοντικά κέρδη της διακινδυνεύουν από κάποιο νέο νόμο αυτού του κράτους.
Υπάρχουν πολλά παραδείγματα που δείχνουν πως λειτουργεί αυτό το σύστημα στην πραγματικότητα, και είναι εκπληκτικά. Για παράδειγμα, η κυβέρνηση του Καναδά απαγόρευσε ένα δηλητηριώδης πρόσθετο καυσίμου, το MMT, και αμέσως ασκήθηκε αγωγή εναντίων του κράτους από μία Αμερικανική εταιρεία, την Ethel, που παρήγαγε αυτό το συγκεκριμένο προϊόν και που ισχυρίστηκε ότι η κυβέρνηση του Καναδά δεν είχε το δικαίωμα να προχωρήσει σε αυτή την απαγόρευση. Στο τέλος υπέκυψε ο Καναδάς και ανακάλεσε την αρχική απαγόρευση, παρόλο που την ίδια στιγμή οι περισσότερες χώρες παγκοσμίως προχωρούσαν στην απαγόρευση αυτού του προϊόντος.
Υπάρχουν και άλλα απίστευτα παραδείγματα. Μία περίπτωση αφορά την Σλοβακία, όπου η κυβέρνηση τους ανέτρεψε μία ιδιωτικοποίηση στο χώρο της υγείας που είχε εφαρμόσει η προηγούμενη κυβέρνηση της χώρας και η οποία ήταν ιδιαίτερα μη δημοφιλής. Σχεδόν αμέσως, μία Ολλανδέζικη εταιρεία άσκησε αγωγή εναντίων της Σλοβακίας, καθώς αυτή επωφελούνταν από την ιδιωτικοποίηση του συστήματος υγείας της χώρας. Το ειδικό δικαστήριο αποφάσισε υπέρ αυτής της εταιρείας, με αποζημίωση ύψους 22 εκατομμυρίων ευρώ. Παρομοίως, μία Γαλλική εταιρεία, η Violia, έχει ασκήσει αγωγή κατά της κυβέρνησης της Αιγύπτου επειδή προχώρησε σε αύξηση του κατώτατου μισθού. Άλλο ένα παράδειγμα αφορά την γνωστή πολυεθνική εταιρεία καπνού Philip Morris, που έχει ασκήσει αγωγή κατά της κυβέρνησης της Αυστραλίας εξαιτίας ενός νόμου που επιβάλλει τα τσιγάρα να πωλούνται με απλή συσκευασία. Υπάρχει επίσης και το παράδειγμα της Σουηδικής εταιρείας Vattenfall, που έχει προχωρήσει σε αγωγή εναντίων της κυβέρνησης της Γερμανίας μετά από απόφαση της να καταργήσει την παραγωγή πυρηνικής ενέργειας.
Μιλάμε για μία θεμελιώδη πρόκληση για τις εθνικές, κυρίαρχες δημοκρατίες. Δεν έχουμε το δικαίωμα, σαν δημοκρατικά κράτη, να αποφασίζουμε μόνοι μας για τους μελλοντικούς νόμους μας χωρίς να έχουμε την υποχρέωση να αποζημιώνουμε όλες τις εταιρίες που θέλουν να κινηθούν νομικά εναντίων μας; Νομίζω πως οι Ευρωπαίοι πολίτες εξοργίζονται όταν μαθαίνουν τι σημαίνει αυτή η συγκεκριμένη ρήτρα και γι’ αυτό το λόγο είναι τόσο αμφιλεγόμενη πλέον.
ΜΝ: Ουσιαστικά αυτό που λέτε είναι ότι σε περίπτωση που εφαρμοστεί αυτή η συμφωνία, τα κυρίαρχα κράτη δεν θα έχουν κανένα δικαίωμα να επιτηρούν και να επιβλέπουν τις δραστηριότητες αυτών των εταιρειών.
JH: Ακριβώς. Αυτό που μας ανησυχεί ιδιαίτερα είναι το γεγονός ότι όταν θα αναγνωρίσουν τα κράτη ότι υπάρχει ο κίνδυνος να εναχθούν σε αυτά τα ειδικά διαιτητικά δικαστήρια, τότε θα είναι λιγότερο πρόθυμα να νομοθετούν κατά αυτών των εταιρειών στο μέλλον. Αυτό θα έχει αποθαρρυντικές επιπτώσεις σε όλες τις χώρες. Μιλάμε για μία βαθιά πρόκληση των δημοκρατικών θεσμών μας, και γι’ αυτό το λόγο, όταν η Κομισιόν προχώρησε σε δημόσια διαβούλευση για αυτό το θέμα το 2014, δέχθηκε 150.000 απαντήσεις από όλη την Ευρώπη, αριθμός που αποτελεί ρεκόρ παρά το γεγονός ότι μιλάμε για ένα ιδιαίτερα δυσνόητο και περίπλοκο θέμα. Από τις 150.000 απαντήσεις, το 98% έλεγαν όχι σε αυτές τις προτάσεις. Παρόλα αυτά όμως, η Κομισιόν λέει, πολύ απλά, ότι δεν υπακούει στους πολίτες, υπακούει μόνο στις κυβερνήσεις των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οπότε μιλάμε γία ένα μεγάλο χάσμα ανάμεσα στις επίσημες κυβερνητικές πολιτικές που εφαρμόζονται και στη θέληση των Ευρωπαίων πολιτών.
MN: Είμαστε στον αέρα με τον John Hilary εδώ στο Διάλογος Radio για την συνέντευξη της εβδομάδας και την συζήτηση μας για την Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων. Ας συζητήσουμε τις πιθανές επιπτώσεις της Διατλαντικής Εταιρικής Σχέσης Εμπορίου και Επενδύσεων σε μερικά ιδιαίτερα σημαντικά θέματα, ξεκινώντας με θέματα που αφορούν τα τρόφιμα, τα μεταλλαγμένα τρόφιμα, και το περιβάλλον. Αυτή η συμφωνία και η λεγόμενη κανονιστική εναρμόνιση με ποιο τρόπο μπορούν να επηρεάσουν την ασφάλεια των τροφίμων αλλά και θέματα όπως την κλιματική αλλαγή;
JH: Το πρώτο πράγμα που πρέπει να γνωρίζουμε είναι ότι η Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων δεν είναι μία παραδοσιακή συμφωνία εμπορικών συναλλαγών. Στο παρελθόν, οι εμπορικές διαπραγματεύσεις αφορούσαν τους τελωνειακούς δασμούς για εμπορεύματα που εξάγονταν από μία χώρα και εισάγονταν σε μία άλλη χώρα. Αλλά ήδη τα δασμολογικά εμπόδια ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι πάρα πολύ χαμηλά. Αυτή τη φορά λοιπόν οι διαπραγματεύσεις έχουν λιγότερο να κάνουν με τα δασμολογικά εμπόδια και περισσότερο για άλλα εμπόδια, τα κανονιστικά εμπόδια όπως ονομάζονται. Αναφέρονται δηλαδή σε όλους τους νόμους και τους κανονισμούς που δεν επιτρέπουν στις εταιρίες να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους συναλλάζοντας σε Διατλαντικό επίπεδο.
Τα σχέδια εναρμόνισης αφορούν σχέδια για την μείωση αυτών των εμποδίων και των κανονισμών που δεν επιτρέπουν σε αυτές τις εταιρίες να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους. Αυτό μας ανησυχεί ιδιαίτερα, καθώς υπάρχουν τεράστιες διαφορές ανάμεσα στους νόμους της Ευρώπης και των Ηνωμένων Πολιτειών. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, σε πολλά βασικά θέματα, όπως την ασφάλεια των τροφίμων, το περιβάλλον, τα φυτοφάρμακα, οι ενδοκρινικοί διαταράκτες, και την εργατική νομοθεσία φυσικά, οι νόμοι είναι πολύ περισσότερο ανίσχυροι και λιγότερο αυστηροί από τους αντίστοιχους νόμους της Ευρώπης. Και έτσι ανησυχούμε ότι στην Ευρώπη θα δούμε την αραίωση αυτών των νόμων και κανονισμών που κερδίσαμε μετά από μεγάλες προσπάθειες πολλών ετών. Βλέπουμε το ίδιο να συμβαίνει με τα μεταλλαγμένα τρόφιμα. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, το 70% των τροφίμων στην αγορά περιέχει μεταλλαγμένα συστατικά. Στην Ευρώπη πολύ απλά δεν θέλουμε τα μεταλλαγμένα τρόφιμα, αλλά πρόσφατα, ο Υπουργός Γεωργίας των Ηνωμένων Πολιτειών δήλωσε ότι η Ευρώπη δεν δικαιούται να έχει αυτή την επιλογή. Με την Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων, δεν θα έχεις το δικαίωμα να επιλέγεις τι θα τρως και τι δεν θα τρως. Θα είσαι υποχρεωμένος να δέχεσαι αυτές τις εισαγωγές. Σε αντίθετη περίπτωση, θα θεωρείται ως εμπόδιο στις εμπορικές συναλλαγές.
ΜΝ: Η υπό συζήτηση Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων μπορεί επίσης να προφυλάσσει αρνητικές επιπτώσεις για την παιδεία, για την υγεία και τη δημόσια πρόνοια, για τα φαρμακευτικά προϊόντα, ακόμα και για θέματα όπως τα προσωπικά δεδομένα και τα πνευματικά δικαιώματα. Αυτή η συμφωνία με ποιο τρόπο ενδέχεται να επηρεάσει αυτούς τους τομείς;
JH: Κάτι που μας ανησυχεί ιδιαίτερα είναι οι επιπτώσεις της Διατλαντικής Εταιρικής Σχέσης Εμπορίου και Επενδύσεων στην υγεία, την παιδεία, και την δημόσια πρόνοια. Έχει διαρρεύσει η πρόταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς τις Ηνωμένες Πολιτείες με όλους τους τομείς για τις οποίες είναι έτοιμη να διαπραγματευτεί στα πλαίσια αυτής της συμφωνίας. Αυτοί οι τομείς συμπεριλαμβάνουν την υγεία, την παιδεία σε όλα τα επίπεδα, το νερό, τη διαχείριση των απόβλητων, τους σιδηροδρόμους, και τις ταχυδρομικές υπηρεσίες. Και σε περίπτωση που ιδιωτικοποιηθούν αυτές οι υπηρεσίες, θα είναι σχεδόν αδύνατον να επανεθνικοποιηθούν. Όμως, πρέπει να καταλάβουμε ότι αυτές οι συζητήσεις δεν αφορούν μόνο τις προσπάθειες Αμερικανικών εταιρειών να εισέλθουν στην Ευρωπαϊκή αγορά. Η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση προσπαθεί να εισέλθει στην αγορά προμήθειας του δημοσίου στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτό σημαίνει πως οι κανονισμοί που ισχύουν αυτή τη στιγμή σε πολλές πολιτείες της Αμερικής όπου οι πολιτειακές κυβερνήσεις υποχρεούνται να προμηθεύονται από εγχώριες ή ακόμα και τοπικές επιχειρήσεις θα καταργηθούν. Αυτοί οι νόμοι προστατεύουν μικρές, οικογενειακές επιχειρήσεις και τοπικές θέσεις εργασίας και πλέον βρίσκονται σε κίνδυνο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση λέει ότι αυτή είναι μία αγορά αξίας 650 δισεκατομμυρίων δολαρίων στην οποία αυτή τη στιγμή δεν επιτρέπεται να συμμετάσχει. Και έτσι, μέσω της Διατλαντικής Εταιρικής Σχέσης Εμπορίου και Επενδύσεων, θέλει να καταργηθούν αυτοί οι περιορισμοί.
Κάτι άλλο που είναι εξαιρετικά ανησυχητικό όσον αφορά τη Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων είναι η πρόβλεψη ότι θα οδηγήσει στην απώλεια ενός εκατομμυρίου θέσεων εργασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στις Ηνωμένες Πολιτείες, με 680.000 θέσεις εργασίας να χάνονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση και 325.000 θέσεις εργασίας να χάνονται στις Ηνωμένες Πολιτείες. Και αυτά είναι τα ελάχιστα ποσοστά που έχουν προβλεφθεί, οι απώλειες μπορεί να είναι ακόμα μεγαλύτερες. Αυτή θα είναι μία κοινωνική καταστροφή που δεν θα μπορέσει να αντέξει η Ευρώπη, δεδομένου του ιδιαίτερα υψηλού ποσοστού ανεργίας ανάμεσα στους νέους στην Ευρώπη και ιδίως σε χώρες όπως την Ισπανία και την Ελλάδα. Αν προσθέσουμε εκατοντάδες χιλιάδες νέους ανέργους θα είναι ένα μεγάλο πισωγύρισμα. Αντί να συζητάμε την Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων θα έπρεπε να δημιουργούμε νέες θέσεις εργασίας για τους πολίτες μας.
ΜΝ: Είμαστε στον αέρα με τον John Hilary εδώ στο Διάλογος Radio για την συνέντευξη της εβδομάδας και την συζήτηση μας για την Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων. Κύριε Hilary, θα μπορούσατε να μας δώσετε περισσότερες λεπτομέρειες για το πως αυτή η συμφωνία θα οδηγήσει στις απώλειες αυτών των θέσεων εργασίας και αν υπάρχουν ομοιότητες με τα αποτελέσματα άλλων παρόμοιων συμφωνιών, όπως η συνθήκη NAFTA στη Βόρεια Αμερική;
JH: Βεβαίως. Το πρώτο πράγμα που μπορώ να πω είναι ότι αυτό είναι ένα συνηθισμένο αποτέλεσμα μετά από τις συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου. Αυτό που συνήθως ακολουθεί είναι η λεγόμενη μετατόπιση του εργατικού δυναμικού. Πάρα πολλοί εργαζόμενοι χάνουν τις δουλειές τους και την προοπτική να βρουν νέα θέση εργασίας στο επάγγελμα τους. Αυτό ακριβώς έγινε με την συμφωνία NAFTA στη Βόρεια Αμερική. Τότε είχαν υποσχεθεί στις συνδικαλιστικές οργανώσεις των Ηνωμένων Πολιτειών ότι η συμφωνία NAFTA θα οδηγούσε στη δημιουργία εκατοντάδων χιλιάδων νέων θέσεων εργασίας, αλλά αυτό που είδαμε μετά από μία δεκαετία εφαρμογής της είναι ότι σχεδόν ένα εκατομμύριο θέσεις εργασίας χάθηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες εξαιτίας του NAFTA.
Οι επίσημες προβλέψεις για την Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων κάνουν λόγο για την άμεση απώλεια ενός εκατομμυρίου θέσεων εργασίας εξαιτίας αυτής της μετατόπισης του εργατικού δυναμικού, καθώς μικρές εταιρίες και επιχειρήσεις θα βρίσκονται πλέον σε απευθείας συναγωνισμό με μεγαλύτερες εταιρίες, ενώ η εργατική νομοθεσία επίσης ενδέχεται να διαβρωθεί. Αυτές είναι οι δικές τους επίσημες προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Κομισιόν, όχι οι δικές μας, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι νέες μελέτες από το τέλος του 2014 που χρησιμοποιούν την επίσημη μεθοδολογία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών προβλέπουν ακριβώς τις ίδιες απώλειες θέσεων εργασίας, ότι δηλαδή αναμένεται να χαθούν 600.000 θέσεις εργασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση εξαιτίας της Διατλαντικής Εταιρικής Σχέσης Εμπορίου και Επενδύσεων.
ΜΝ: Από ότι καταλαβαίνω, διεξάγονται ταυτοχρόνως διαπραγματεύσεις ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες και τις χώρες του Ειρηνικού για την λεγόμενη Συμφωνία Συνεργασίας του Ειρηνικού, ή TPP. Πρόκειται για μία παρόμοια συμφωνία για την περιοχή του Ειρηνικού;
JH: Όντως υπάρχουν πολλές ομοιότητες. Οι Ηνωμένες Πολιτείες προσανατολίζονται τόσο προς τα δυτικά, προς τις χώρες του Ειρηνικού, της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής, όσο και προς την Ευρώπη δηλαδή, με την Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων. Ο βασικός στόχος και των δύο συμφωνιών είναι ο ίδιος: δίνει προτεραιότητα στις ανάγκες του κεφαλαίου εις βάρος των αναγκών της κοινωνίας, των εργαζομένων, και του περιβάλλοντος. Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι αυτές οι δύο συμφωνίες θα οδηγήσουν σε μεγάλη αύξηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Ήδη υπάρχει μελέτη της Κομισιόν που ομολογεί ότι οι εκπομπές αυτών των αερίων θα αυξηθούν, ότι θα ακολουθήσει μείωση της βιοποικιλότητας, ενώ επίσης, θα δούμε μεγάλη αύξηση του fracking, που είναι μία αμφιλεγόμενη μέθοδος εξόρυξης πετρελαίου από το υπέδαφος, ακόμα και κάτω από σπίτια. Αυτός είναι ένας μεγάλος στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις αυτών των δύο συμφωνιών θα είναι καταστροφικές, σε μία εποχή όπου θα έπρεπε να αναζητούμε λύσεις για τα περιβαλλοντικά προβλήματα και για την κλιματική αλλαγή.
MN: Είμαστε στον αέρα με τον John Hilary εδώ στο Διάλογος Radio για την συνέντευξη της εβδομάδας και την συζήτηση μας για την Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων. Κύριε Hilary, εν τέλει, τι θα χρειαστεί για να επικυρωθεί η Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων, τόσο στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και στις Ηνωμένες Πολιτείες, και τι θα σημαίνει η εφαρμογή αυτής της συμφωνίας για μία χώρα όπως την Ελλάδα;
JH: Η διαδικασία έχει ως εξής: πρώτον, μόλις ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις, το τελικό κείμενο της συμφωνίας θα πάει στο συμβούλιο υπουργών των 28 κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θα πρέπει να ψηφιστεί από όλα τα κράτη-μέλη για να επικυρωθεί, και ήδη έχουμε την δέσμευση της νέας Ελληνικής κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ ότι θα καταψηφίσει την Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων, οπότε πραγματικά ευελπιστούμε ότι θα τηρήσουν αυτή την υπόσχεση και ότι ο Ελληνικός λαός θα μας διασώσει με αυτό τον τρόπο. Σε περίπτωση που το συμβούλιο των υπουργών ψηφίζει υπέρ αυτής της συμφωνίας, τότε θα πάει προς ψήφιση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπου θα πρέπει και εκεί να επικυρωθεί. Δυστυχώς αυτή τη στιγμή η πλειοψηφία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι υπέρ αυτής της συμφωνίας, καθώς οι σοσιαλδημοκράτες καθώς και όλα τα δεξιά κόμματα επιθυμούν να εφαρμοστεί αυτή η συμφωνία. Εμείς από την πλευρά μας κάνουμε ό,τι μπορούμε για να ανατραπεί αυτή η κατάσταση. Μετά από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η συμφωνία πρέπει να ψηφιστεί από τα εθνικά κοινοβούλια των 28 κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και δυστυχώς αυτό που βλέπουμε είναι ότι ακόμα και σε περιπτώσεις όπου υπάρχουν αντιρρήσεις και ενστάσεις από τα κράτη-μέλη, η Κομισιόν έχει τον τρόπο της να ξεπερνάει αυτά τα εμπόδια και να πετυχαίνει αυτό που θέλει.
Για εμάς, το πιο σημαντικό πράγμα είναι να δημιουργήσουμε ένα μεγάλο τοίχο αντίστασης σε ολόκληρη την Ευρώπη ενάντια αυτής της συμφωνίας και να την σταματήσουμε πριν φτάσει στο τελευταίο στάδιο επικύρωσης. Πρέπει να σημειωθεί επίσης ότι αυτή τη στιγμή υπάρχει μία υπό συζήτηση συμφωνία ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τον Καναδά, η λεγόμενη Συνολική Οικονομική και Εμπορική Συμφωνία. Οι διαπραγματεύσεις ολοκληρώθηκαν το περασμένο Σεπτέμβριο και τώρα ετοιμάζεται το κείμενο της τελικής συμφωνίας. Στη συνέχεια θα τεθεί προς ψήφιση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, υπολογίζουμε στις αρχές ή στα μέσα του 2016. Αυτή θα είναι μία μεγάλη δοκιμή για εμάς όσον αφορά τις δυνατότητες μας να αποτρέψουμε μία τέτοια συμφωνία. Η συμφωνία με τον Καναδά περιέχει τις ίδιες δυνατότητες Επίλυσης Διαφορών Επενδυτή-Κράτους που θα επιτρέπουν εταιρίες να ασκούν αγωγές εναντίων κυρίαρχων κρατών στο δικό τους παράλληλο σύστημα δικαιοσύνης. Αν εφαρμοστεί αυτή η συμφωνία με τον Καναδά, γνωρίζουμε ότι οι περισσότερες εταιρίες των Ηνωμένων Πολιτειών έχουν θυγατρικές εταιρίες που δραστηριοποιούνται στον Καναδά και θα μπορούν να επικαλεστούν αυτή τη συμφωνία για να ασκήσουν αγωγές εναντίων των Ευρωπαϊκών κυβερνήσεων. Οπότε εμείς αντιστεκόμαστε κατά της Διατλαντικής Εταιρικής Σχέσης Εμπορίου και Επενδύσεων και κατά της Συνολικής Οικονομικής και Εμπορικής Συμφωνίας.
MN: Η δική σας οργάνωση, η War on Want, έχει αναλάβει την πρωτοβουλία ενημέρωσης του κοινού κατά αυτών των συμφωνιών, και επίσης από ότι γνωρίζω, έχετε παρουσιάσει την δική σας εναλλακτική λύση, η λεγόμενη Εναλλακτική Εντολή Εμπορίου. Πείτε μας για τις προσπάθειες σας και για αυτή την εναλλακτική πρόταση.
JH: Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που έχουμε αντιμετωπίσει στον αγώνα μας κατά αυτών των συμφωνιών τα τελευταία 15 χρόνια είναι το γεγονός ότι κάθε φορά που αντισταθήκαμε και δεν επιτρέψαμε σε μία συμφωνία να περάσει, η ίδια συμφωνία προτεινόταν εκ νέου με άλλη ονομασία. Νικήσαμε λοιπόν την Πολυμερείς Συμφωνία Επενδύσεων το 1998, νικήσαμε τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου το 2004, και όμως δίνομε ακόμα την ίδια μάχη τώρα, το 2015. Οπότε αυτό που έχουμε επιχειρήσει είναι την δημιουργία ενός νέου μοντέλου εμπορίου, που θα δείχνει πως μπορεί η εμπορική και επενδυτική πολιτική στην Ευρωπαϊκή Ένωση να αλλάξει για να υπηρετεί τα συμφέροντα της κοινωνίας, των εργαζομένων, και του περιβάλλοντος αντί για τα συμφέροντα του κεφαλαίου. Έτσι λοιπόν, μαζί με άλλες κοινωνικές οργανώσεις από όλη την Ευρώπη δημιουργήσαμε την Εναλλακτική Εντολή Εμπορίου, που έχει άλλους στόχους από την απλή μεγιστοποίηση των εταιρικών κερδών. Αυτή είναι η μεγάλη μας ανησυχία για την Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων και όλες τις συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου, ότι δηλαδή προστατεύουν μόνο τα συμφέροντα του κεφαλαίου. Αυτό ακριβώς επιχειρεί να κάνει η δική μας πρόταση. Πιστεύουμε ότι αν ξεκινήσουμε με διαφορετικούς στόχους και αν γίνουν οι διαπραγματεύσεις με διαφορετικό τρόπο, το τελικό αποτέλεσμα θα είναι εξίσου διαφορετικό.
MN: Είμαστε στον αέρα με τον John Hilary εδώ στο Διάλογος Radio για την συνέντευξη της εβδομάδας και την συζήτηση μας για την Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων. Κύριε Hilary, έχετε λάβει επίσημη στήριξη από την Ελλάδα για την Εναλλακτική Εντολή Εμπορίου; Και επίσης, πως θα χαρακτηρίζατε το επίπεδο ενημέρωσης του κοινού στην Ελλάδα όσον αφορά το θέμα της Διατλαντικής Εταιρικής Σχέσης Εμπορίου και Επενδύσεων;
JH: Έχουμε κάνει εκτεταμένες συζητήσεις για αυτό το θέμα με τους Έλληνες συνάδελφους μας, και αυτό που μας λένε συνεχώς είναι ότι στην Ελλάδα, η αντίληψη του κοινού βρίσκεται σε ένα υψηλότερο πολιτικό επίπεδο, όσον αφορά δηλαδή τις επιπτώσεις αυτών των νεοφιλελεύθερων πολιτικών για τις ζωές των απλών πολιτών. Σίγουρα οι Έλληνες έχουν βιώσει πολλές δυσκολίες τα τελευταία χρόνια, η κρίση ήταν πιο έντονη, και συνεπώς έχει δημιουργήσει μία αντίληψη του κοινού που βρίσκεται σε ένα υψηλότερο πολιτικό επίπεδο. Μπορεί λοιπόν πολλοί Έλληνες να μην γνωρίζουν για τη Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων, αλλά γνωρίζουν πολλά για την πολιτική ιδεολογία που βρίσκεται πίσω από αυτήν, καθώς η ίδια ιδεολογία οδήγησε στην εφαρμογή της λιτότητας από την τρόικα. Νομίζω ότι είναι ιδιαίτερα θετική εξέλιξη το γεγονός ότι οι Έλληνες έχουν αντισταθεί κατά της λιτότητας, καθώς αυτό αντιστοιχεί με απόρριψη ολόκληρου του νεοφιλελεύθερου προγράμματος που υποστηρίζει την λιτότητα αλλά και την Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων. Ευελπιστώ ότι θα δούμε μία παρόμοια αντίσταση και στην Ισπανία στις εκλογές τους σε λίγους μήνες, και ενδεχομένως θα δούμε μία κυβέρνηση των Podemos να στέκεται μαζί με την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ κατά αυτών των πολιτικών. Θέλουμε να δούμε μία διαφορετική Ευρώπη που ενδιαφέρεται για τις ανάγκες των πολιτών της και όχι για τις ανάγκες της καπιταλιστικής τάξης.
MN: Κλείνοντας, πείτε μας μερικούς τρόπους με τους οποίους οι Έλληνες πολίτες, αλλά και οι πολίτες της Ευρώπης και των Ηνωμένων Πολιτειών μπορούν να ενημερωθούν περαιτέρω για την Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων και για τις πιθανές επιπτώσεις αυτής της συμφωνίας για τις ζωές τους και για τις χώρες τους.
JH: Ένας τρόπος με τον οποίον μπορούν οι Έλληνες να ενημερωθούν είναι να διαβάσουν το ειδικό φυλλάδιο που έχουμε ετοιμάσει στα Ελληνικά με την βοήθεια του ιδρύματος Rosa Luxembourg, που προσφέρει μία περίληψη για αυτή τη συμφωνία. Ονομάζεται Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων: Χάρτα Απορρύθμισης, Επίθεση στην Εργασία, Κατάλυση της Δημοκρατίας. Μπορείτε επίσης να συμμετάσχετε στις διαδικτυακές πρωτοβουλίες μας, ιδίως την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών, η οποία ξεκίνησε πέρυσι παρά την απαγόρευση της Κομισιόν, και μέσω της οποίας έχουμε μαζέψει ήδη 1,5 εκατομμύριο υπογραφές κατά της Διατλαντικής Εταιρικής Σχέσης Εμπορίου και Επενδύσεων και κατά της Συνολικής Οικονομικής και Εμπορικής Συμφωνίας με τον Καναδά. Πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντικό να φτάσει αυτό το θέμα στην κοινή αντίληψη αλλά και στην αντίληψη των εκλεγμένων αντιπροσώπων σας, ιδίως τους Έλληνες Ευρωβουλευτές, ανεξάρτητα από την κομματική τους ταυτότητα, για να ψηφίσουν όχι σε αυτή τη συμφωνία. Όλοι πρέπει να ψηφίσουν όχι στην Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων καθώς αντιπροσωπεύει μία ευθεία επίθεση κατά των δημοκρατικών δικαιωμάτων μας.
MN: Λοιπόν, κύριε Hilary, σας ευχαριστώ πολύ που πήρατε το χρόνο να μας μιλήσετε σήμερα εδώ στο Διάλογος Radio, και καλή συνέχεια με τις προσπάθειες σας.
JH: Εγώ σας ευχαριστώ, η χαρά ήταν δική μου.
Ζητούμε συγνώμη για τυχόν λάθη που έγιναν κατά τη διάρκεια απομαγνητοφώνησης της συνέντευξης.